Cambodja is, zoals Elzo in het begin al zei, een land van tegenstrijdigheden. Sprekend voor mijn impressie is een opmerking die Elzo gedurende een van de eerste dagen van mijn verblijf maakte: “Bij iedere waterpomp die aangelegd wordt, moet eigenlijk een psycholoog/psychiater meegeleverd worden”.
De eerste paar dagen heb ik geprobeerd dit land en de mensen rationeel te begrijpen, natuurlijk zonder succes. Vervolgens heb ik maar alles over me heen laten komen, voor mij een geheel nieuwe ervaring omdat ik niet gevraagd ben oplossingen te vinden. Door veel plekken op zowel het platteland alsook in de stad te bezoeken, veel gesprekken te voeren en vooral goed te kijken en te luisteren heb ik me langzaam maar zeker een beeld gevormd van hoe de mensen denken en handelen.
Hoewel ik in eerste instantie dacht dat het gemis aan vers water (een primaire levensbehoefte) één van de grootste problemen van Cambodja is, bestaat er een veel dieperliggend probleem namelijk het gemis aan onderwijs.
Dit is vooral veroorzaakt door de Khmer Rouge die tussen 1975 en 1980 25% van de bevolking systematisch uitgeroeid heeft. Er zijn maar weinig mensen die hier openlijk over praten, als ze dit al doen is het op een gedempte toon. Tijdens een van mijn gesprekken heeft iemand me verteld dat de mensen die deze periode meegemaakt hebben nog steeds bang zijn dat de Khmer Rouge terugkeert als ze een beter leven krijgen. Dit legt een grote druk op de samenleving en bevordert initiatieven om de samenleving te verbeteren niet. Hierdoor zoeken veel mensen hun heil in alcohol; alcoholverslaving is dan ook een groot probleem zowel bij mannen alsook bij vrouwen.
Door het gemis aan onderwijs hebben ze niet geleerd op te ruimen, er ligt overal veel rommel (vooral plastic) ook in de jungle. De rivieren en beken zijn open riolen, van waterzuivering hebben ze hier nog nooit gehoord. Op de vele scholen die we bezocht hebben, wordt aan het scheiden van afval en het opgeruimd houden van de leefomgeving veel aandacht gegeven, ook de link naar gezondheid wordt gelegd.
Een andere beperkende factor is de corruptie in dit land: het vertrouwen van de bevolking in de overheid is zo goed als nihil en de kloof tussen arm en rijk is groot. Van de andere kant subsidieert de overheid wel het basisonderwijs (groep 1 t/m 8). Vervolgonderwijs is echter weer ver te zoeken en is grotendeels afhankelijk van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties.
Maar er zijn ook lichtpuntjes; families (vaak gescheiden moeders met hun kinderen en families, maar ook man en vrouw) die samenwerken en zo relatief snel een beter bestaan opbouwen. Cambodjaanse mensen werken dan ook zeer hard, ze hebben vaak 2 banen en hebben van de 9 tot 5 mentaliteit nog nooit gehoord.
Samenvattend is Cambodja een zeer mooi land waar de mensen gelukkig zijn met wat ze hebben, niet klagen, erg veel lachen, zeer gastvrij zijn, met elkaar delen en elkaar nog wat gunnen. Daar kunnen wij nog wat van leren!!
Toch mag de westerse wereld wel wat meer aandacht aan dit land schenken, iets wat ze na de Khmer Rouge periode vergeten hebben. Regen kunnen we ze niet geven, maar ondersteuning op het gebied van onderwijs en waterbeheer wel degelijk.
Over STWC tenslotte nog een paar woorden. De manier waarop Elzo de plekken uitzoekt, de kwaliteit van de aanleg van de waterpompen en de controle van de reeds aangelegde pompen waarbij niet werkende pompen gerepareerd worden, schept vertrouwen bij de inwoners. Vertrouwen is de basis om hen bij te brengen dat ze hun rommel moeten opruimen en daarmee hum leefomgeving duidelijk kunnen verbeteren. Zo zouden grote NGO’s ook moeten werken!!